Welkom
Hartelijk welkom op de website van Onderzoek van Onderwijs, het tijdschrift over onderwijsresearch en -vernieuwing. Het tijdschrift richt zich op doceren en studeren in het hoger onderwijs.
Bekijk het werkvormenboek voor digitale lessen
Word abonnee
Bekijk hier de optiesRedactie
Neem contact op met de redactieDe (on)mogelijkheden van online ervaringsgericht onderwijs
Chevy van Dorresteijn, Frank Cornelissen, Monique Volman
De juridische praktijk wordt steeds complexer en om rechtenstudenten beter voor te bereiden op een rol als jurist in de hedendaagse maatschappij wordt vaak ervaringsgericht onderwijs (experiential education) gepropageerd. In deze studie is onderzocht welke (on)mogelijkheden van online ervaringsgerichte onderwijsvorm...
Gedreven je gang gaan
Hoe docenten en studenten gezamenlijk tot interventies komen die de motivatie vergroten en daarmee de aanwezigheid bevorderen van eerstejaars studenten Verpleegkunde
Claudia Marcela Hernandez Murillo, Ingeborg Nielsen
In 2020 zijn de factoren die een rol spelen bij de afwezigheid van studenten bij de opleiding tot Verpleegkunde aan de Hogeschool Leiden onderzocht (Hernandez Murillo & Nielsen, 2022). Daaruit kwam een aantal factoren naar voren zoals interesse in de lesstof, toepasbaarheid van de les in het latere beroep, uitdaging...
Redactioneel
Karin Smit
Beste lezer,
We hebben weer mooi leesvoer binnen gekregen. Dank aan alle auteurs!
Het eerste artikel is van de hand van IJntema en Purnot. Zij stelden zich de vraag hoe een Train-de-Trainer programma nog effectiever kan worden ingericht. Het antwoord is Collaborative Learning-by- Teaching (CLBT): samen leren door ...
ISSOTL komt naar Utrecht in 2023!
Lees concrete voorbeelden van SoTL-onderzoek en laat je inspireren
Irma Meijerman, Rik Vangangelt
Scholarship of Teaching and Learning (SoTL) is het systematisch, ‘research-informed’, benaderen van (hoger) onderwijs om het leren van studenten te bevorderen. De systematische aanpak van SoTL draagt bij aan het verbeteren van onderwijs en het leren van studenten in een specifieke onderwijssetting. Docenten worde...
Unraveling Programatic assessment – Issues of validity in high-stakes decision- making
Lubberta de Jong, Proefschrift Universiteit Utrecht, 2022
Riekje de Jong
Lubberta de Jong deed onderzoek bij de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht waar in het curriculum Diergeneeskunde ook getoetst wordt met programmatisch toetsen (PT)1. In programmatisch toetsen worden belangrijke pass/fail besluiten) pas genomen nadat over een langere periode (bijv. een half jaar to...
Selectie van professionele taaltaken: wat leren we uit een werkplekbevraging
Pauline Koeleman, Wilma van der Westen
In de huidige praktijk van het hoger beroepsonderwijs ligt de focus eerder op de ontwikkeling van academisch dan op professioneel taalgebruik. Hbo-studenten horen echter ook taalcompetent te worden in hun toekomstige beroep. Maar hoe krijgen beroepsopleidingen zicht op relevante beroepstaalcompetenties? In dit artik...
Collaborative Learning-by-Teaching: Een veelbelovende aanpak voor Train-de-Trainer/Docent programma’s
Richta C. IJntema, Fréderique Purnot
“The best way to learn is to teach.”
Frank Oppenheimer
In Train-de-Trainer en Train-de-Docent programma’s is de tijd vaak beperkt om deelnemers klaar te stomen voor het vak van trainer/docent. Hoe kun je die tijd zo effectief mogelijk benutten? Deze vraag hebben wij ons gesteld in de Train-de-Trainer cursus...
Het BSA staat of valt met de kwaliteit van de opleiding
Een kritische reflectie op de VSNU-verkenning
Rob Kickert en Gerard Spaai
In 2021 heeft de VSNU een verkenning uitgevoerd naar de voor- en tegenargumenten van het 'reguliere' Bindend Studieadvies (BSA) met als conclusie dat de VSNU het BSA wil voortzetten en bijeffecten nader onderzocht moeten worden. Een kritische bespiegeling op deze verkenning is geschreven door dr. Rob Kickert (Erasmu...
Sustainable Educational Development. Het uitwisselen van ervaringen in Denemarken
Conferentieverslag van het International Consortium for Educational Development (ICED), 31 mei - 3 Juni 2022, Aarhus, Denemarken
Jaap Mulder, Brit Giesbertz, Mandy Hollander, Esther de Ponti, Rebecca Resseler, Marloes Vreekamp, Roeland van der Rijst
Het International Consortium for Educational Development (ICED) hield van 31 mei tot 3 juni 2022 haar dertiende conferentie in Aarhus, Denemarken. Bij het ICED zijn verschillende nationale netwerken van onderwijskundige dienstverlening (Educational Development) in het hoger onderwijs aangesloten. In totaal spreken w...
Hoger onderwijs en living labs – Collectief leren en innoveren
Renée van den Heuvel, Walter Teunissen, Susy Braun, Manon de Bruin, Barbara Piškur, Ramon Daniëls
Het domein Gezondheidszorg en Welzijn van Zuyd Hogeschool ziet in living labs kansen om nauwe samenwerking tussen praktijk, onderwijs en onderzoek te realiseren. In living labs komen onderwijs en praktijkleren, onderzoek en innoveren samen. Hoe je het hoger onderwijs goed geïntegreerd krijgt in living labs is het th...
De student aan het roer
Zelfregulerend leren in academische vorming bij de bachelor Geneeskunde
Janique Oudbier, Gerard Spaai, Mariska M. G. Leeflang
Academische vorming is een cruciaal onderdeel van elke universitaire opleiding. Bij de Universiteit van Amsterdam is in september 2016 een nieuw bachelor Geneeskunde curriculum gestart, Epicurus, waarbij meer aandacht is voor onderwijs in academische vorming. Zelfregulatie is hierin een belangrijk didactische uitgan...
StudentKwalificatieOnderwijs (StuKO)
Student-docenten faciliteren, erkennen en waarderen.
Karin Smit
Studenten worden ingezet voor het geven, maar ook het ontwerpen en toetsen van onderwijs. Het landelijke initiatief StudentKwalificatieOnderwijs, kortweg StuKO, wil de ondersteuning die deze student-docenten krijgen, verbeteren. Daarnaast beoogt het StuKO de inspanningen van student-docenten te erkennen en waarderen...
Aandachtspunten voor het ondersteunen van docenten bij onderwijsveranderingen naar aanleiding van onderzoek tijdens de coronacrisis
Esther van Dijk, Rik Vangangelt, Thessa Drijver, Michelle Kromojahjo & Esther Schut
Door de wereldwijde coronapandemie moest in het voorjaar van 2020 in korte tijd overgegaan worden op volledig online afstandsonderwijs. Een ongekende situatie voor het hoger onderwijs binnen en buiten Nederland. Enkele maanden na de eerste lockdown hebben wij onderzoek gedaan naar de ervaringen van docenten van de U...
Van frustratie naar kans: hoe teamcoaching studententeams kan helpen
Fréderique Purnot, André van Nieuwenhuizen & Tom Frijns
Samenwerken doen we als vanzelfsprekend, ook in het Hoger Onderwijs. Toch gaat samenwerken niet altijd goed. In dit onderzoek is onderzocht of teamcoaching aan de hand van de Team Diagnostic Survey (TDS) helpt om studenten beter te laten samenwerken én presteren. Hoewel de onderzoeksresultaten niet significant zijn,...
Waarom studenten naar hun lessen komen en docenten een pluim geven
Onderzoek naar factoren die een rol spelen bij aanwezigheid van studenten verpleegkunde bij onderwijsgroepen.
Claudia Marcela Hernandez Murillo & Ingeborg Nielsen
Tot het studiejaar 2018-2019 stelde de opleiding Verpleegkunde van de Hogeschool Leiden de aanwezigheid bij de praktijklessen in verpleegtechnische en communicatieve vaardigheden verplicht. Het afschaffen van deze verplichting leidde tot discussies onder docenten over het belang van de aanwezigheid van studenten bij...
Een mooie editie weer:
Motivatie, samenwerken in teams en onderwijsverandering
Karin Smit
Beste lezer,
Sinds kort maak ik me minder zorgen over Corona, al realiseer ik me dat het voor mensen met een kwetsbare gezondheid nog steeds spannend is. Zorgen rond de oorlog in Oekraïne en van alles dat daar mee samenhangt, zijn daarvoor in de plaats gekomen. Hoe dan ook: nummer 1 van OvO 2022 ligt voor u.
...
Leren van complexe vraagstukken uit de praktijk: hoe complex mag het zijn?
Anje Ros, Henderijn Heldens, Petra Swennenhuis
Het werken aan complexe vraagstukken uit de beroepspraktijk kan voor studenten motiverend en effectief zijn om future skills te ontwikkelen, zoals samenwerkingsvaardigheden, probleemoplossingsvaardigheden, ontwerpvaardigheden en communicatieve vaardigheden. De vraag is echter hoe complex deze vraagstukken dienen te ...
Meerwaarde van integratieve leeromgevingen bij het verkrijgen van professionele oordelen binnen programmatisch toetsen
Tamara van Schilt-Mol
In het hoger (beroeps)onderwijs kiezen steeds meer opleidingen voor een nieuwe benadering van toetsing: programmatisch toetsen. Programmatisch toetsen is een toetsconcept waarbij de gehele ontwikkeling van een student centraal staat. Beslissingen over een student worden pas genomen als voldoende informatie beschikba...
Ontwerpen van integratieve leeromgevingen in het hoger beroepsonderwijs
Erica Bouw, Ilya Zitter & Elly de Bruijn
In het licht van de ambities van de verenigde hogescholen om uitdagende en rijke leeromgevingen te ontwerpen (Vereniging Hogescholen, 2019) is het belangrijk om een optimale verbinding te realiseren tussen de contexten van ‘school’ en ‘werk’. In dit artikel presenteren we verschillende soorten leeromgevingen op de g...
Community Based Research
De relevantie van samenwerking met maatschappelijke partners voor studenten die onderzoek doen
Jocelyn Ballantyne en Karin Smit
Docenten van de Universiteit Utrecht hebben een onderwijsprogramma ontwikkeld om bachelor studenten van Humanities kennis te laten maken met Community Based Research (CBR). Het doel is de maatschappelijke betrokkenheid van studenten te vergroten, hen de sociale relevantie van hun studie te laten ervaren en hen de mo...
Een themanummer!
Integratieve, hybride leersituaties
Riekje de Jong
Maatschappelijke vraagstukken spelen een steeds grotere rol in het hoger onderwijs. Zo is er meer aandacht voor de ontwikkeling van professionele vaardigheden in authentieke leersituaties waarin opleiding en werkveld elkaar ontmoeten en worden geïntegreerd. Er wordt gewerkt samen met het werkveld, in het werkveld. D...
Willen we helemaal terug naar het pre-COVID tijdperk?
Karin Smit
Beste lezer,
Met veel plezier leid ik het 2e OVO-nummer van dit jaar in.
Willen we helemaal terug naar het pre-COVID tijdperk? Voor sommige dingen zou ik letterlijk de tijd willen terugdraaien, ja. Voor de gezondheid van mijn collega’s met long COVID bijvoorbeeld. Maar in de stroomversnelling van de overstap op on...
Toetsen tijdens COVID-19
Een verkenning naar vraagstukken bij HO docenten rondom toetsen op afstand
Jeroen B. van der Linden en Marjoleine J. Dobbelaer
Plaats- en tijdonafhankelijk toetsen kwam door de pandemie hoog op de agenda te staan. Op het gebied van toetsen op afstand bleek dat er nog veel moest gebeuren. Docenten in het hoger onderwijs hadden veel vragen als het gaat om het omzetten van toetsen die pasten binnen de maatregelen. Om een goed beeld te krijg...
Een sprintaanpak voor het ontwikkelen van modulen
Ervaringen van docentontwerpers in het Hoger Onderwijs
Tjark Huizinga en Erwin van Harmelen
Tijdens onderwijsvernieuwingen vervullen hogeschooldocenten steeds vaker de ontwerpersrol, ondanks dat zij niet altijd voorbereid zijn op deze rol. Hierdoor sluit het ontwikkelde onderwijs niet altijd aan op de uitgangspunten van de onderwijsvernieuwing. Het aanbieden van ondersteuning tijdens het ontwerpproces h...
Lerend en onderzoekend samenwerken in Professionele Werkplaatsen
Een pilotstudie naar de praktische bruikbaarheid van een instrumentarium om de samenwerking in innovatieve leerwerkomgevingen te evalueren en versterken
Jeroen Bovens, Petra Swennenhuis, Kevin Theunissen, Danielle Quadakkers, Patricia Volbeda en Miranda Snoeren
Om het samen werken en leren van innovatieve leerwerkomgevingen in het HBO, zoals professionele werkplaatsen, te verbeteren, is behoefte aan inzicht in de werkzame factoren in de samenwerking tussen verschillende actoren uit verschillende organisaties. Het Ontwikkelinstrument Lerend en Onderzoekend Samenwerken (O...
Meer dan betrouwbaarheid
Professionele integriteit in mensgerichte beroepen
Bart Cusveller en Joanne Lassche-Scheffer
Tijdens de corona-pandemie werden persoonlijke gegevens van mensen die zich door de GGD lieten testen of vaccineren bekeken, uitgelekt of zelfs verhandeld. De gebrekkige beveiliging van de computersystemen veroorzaakte veel ophef. Maar achter elk data-lek gaat een medewerker schuil. Die positie maakt professionele i...
Verschillende aspecten van de leeromgeving belicht
Redactie
Karin Smit
Ook al is ons een aantal beperkingen opgelegd, we hoeven ons niet te vervelen. Ten eerste lijkt de politiek er alles aan te doen om ons bezig te houden. En dan het weer: als je net je zonnebril hebt opgezet, moet je terug voor je muts en moonboots. Maar bovenal: OvO nummer 1 van 2021 ligt voor u met drie prachtige a...
Kritisch denken in het hoger onderwijs
Een verkenning onder premasterstudenten en reguliere voltijdstudenten binnen het domein Maatschappij & Organisatie naar het kritische bewustzijn en de betekenis die zij daaraan geven.
Najat Bay, Adriaan Rottenberg, Joop Zinsmeister
Het doel van deze studie is om te achterhalen hoe hbo-studenten HRM en Bedrijfskunde aan het eind van hun opleiding invulling geven aan hun kritisch bewustzijn. Deze vraagt komt voort uit eerder onderzoek (Zinsmeister & Bay, 2019) waarin studenten die binnen deze opleidingen het premasterprogramma sociologie volgden...
Meer geld voor HO, maar dan ook voor onderzoek van HO!!
Column
Hans van Hout
In verschillende programma’s van politieke partijen en studentenorganisaties is gepleit voor meer geld voor HO. Om meer docenten aan te stellen, de basisbeurs weer in te voeren, leuker en effectiever online onderwijs te ontwikkelen, etc. Uiteindelijk om de onderwijskwaliteit van het HO te verbeteren. In die wensenli...
Onderwijsklimaat en intrinsieke studiemotivatie
Cedric Stalpers, Mia Stokmans, Koen van de Sande
In dit artikel wordt ingegaan op de wijze waarop een motiverend onderwijsklimaat en intrinsieke motivatie bij studenten aan het hoger onderwijs samenhangen en de mate waarin de persoonlijkheid van studenten deze samenhang modereert. Daarnaast wordt bestudeerd welke lessen getrokken kunnen worden uit vakken die stude...
Verkenning Engelstalige bachelorprogramma’s
Overwegingen en aanbevelingen voor een doeltreffende implementatie
Gery Nijenhuis, Elma Zijderveld
Het Nederlands Hoger Onderwijs is, na het Verenigd Koninkrijk, marktleider op het gebied van English-Medium Instruction (EMI) onderwijs in Europa. Naast masteropleidingen, zien we de afgelopen jaren een flinke toename van Engelstalige bachelorprogramma’s. Studies naar gevolgen van de overgang naar een andere taal zi...
Publiceer je onderzoek, vul OvO!
Oproep
Terugblikkend op de afgelopen jaargang van OvO constateren we dat steeds meer auteurs ons weten te vinden met interessante onderzoekartikelen over het hoger onderwijs en de rol van docenten daarin. Daar zijn we heel blij mee. Wij blijven op zoek naar kopij om interessante nummers te kunnen realiseren. Dus heb je een...
Dankjewel redactieleden van weleer!
Nu de nieuwe redactieploeg van Onderzoek van Onderwijs stilaan vorm krijgt, willen we graag onze oud-redactieleden nog even in de bloemetjes zetten!
Hybride leren, wat is dat nu eigenlijk?
Een Delphi studie naar een heldere definitie en een passend model voor hybride leeromgevingen
Bisschop Leen, Ruth Alberts
Hybride leren betekent dat verschillende leeromgevingen worden gecombineerd tot een verweven geheel. Diverse interpretaties worden echter door elkaar gebruikt. De invulling van de term ‘hybride leren’ in de literatuur kan, op enkele uitzonderingen na, in twee grote groepen worden ingedeeld, zo blijkt uit een reviews...
Behoud onderwijskwaliteit
Geef opleidingsmanager ruimte in coronatijd
Hans van Hout
Ik was vast van plan deze keer niet over corona te schrijven, maar we lijken af te stevenen op een volledige lockdown. Corona negeren is dus voorlopig uitgesloten. Iedereen in het HO heeft last van corona en de onderwijskwaliteit is direct in het geding. Velen zijn verantwoordelijk voor die onderwijskwaliteit, maar ...
Het welbevinden van studenten hoger onderwijs: De impact van studentgecentreerde competentiegerichte leeromgevingen
Els Laenens, Ellen Vandervieren, Ann Stes, Peter Van Petegem
Dit actieonderzoek bestudeert de relatie tussen het welbevinden van studenten en leeraspecten, in een studentgecentreerde, competentiegerichte leeromgeving. Bachelorstudenten Informatica van de Universiteit Antwerpen (UAntwerpen) namen deel aan een bevraging betreffende welbevinden en leeraspecten. De analyse van de...